Wat is ondernemend gedrag?

Sinds begin schooljaar 2016-2017 is ondernemend gedrag een keuzedeel geworden dat vele opleidingen hebben toegevoegd aan hun programma. Dit is gebeurd in de opvatting dat het “eigenlijk al in het programma zat”. Uitgevers hebben hun bestaande boeken een nieuwe hoofdstukindeling gegeven en zijn klaar voor dit massaal in te kopen keuzedeel.Ik vond dat aanvankelijk gek. Maar als ik lees wat de inhoud is zoals deze in het kwalificatiedossier staat opgeschreven moet ik de opleiders en uitgevers gelijk geven. Grof weg zijn de eindtermen als volgt geformuleerd.[1]

Basis kennis

Sociaal psychologische aspecten van de mens en zijn gedrag.

kennis

  •  over ontwikkelingen m.b.t tot beroep en werkomgeving
  • over formele en informele structuren in zijn werkomgeving
  • kenmerken van ondernemend gedrag en eigenschappen van ondernemende mensen
  • persoonlijke eigenschappen en menselijk gedrag in het algemeen.

Vaardigheden

  •  kan methoden en tests voor zelfonderzoek kiezenen toepassen
  • kan methoden en hulpmiddelen toepassen om up to date te blijven met de ontwikkelingen  in beroep
  • kan reflectievaardigheden toepassen, omgaan met feed back
  • meningen formuleren en onderbouwen, logisch redeneren, discussie of formeel gesprek voeren,
  • Kan ideeën schriftelijk weergeven.

Werkprocessen

  1.  Onderzoekt zichzelf, omgeving en verbetermogelijkheden
  2. Signaleert mogelijkheden voor verandering en innovatie
  3. Neemt initiatieven in en voor zijn werk.

 De vraag is wat het dossier beoogt met deze eindtermen.  Wat is ondernemend gedrag? Daarvoor lijkt het me goed te kijken naar het gedrag van succesvolle ondernemers. Op onze scholen leren we dat je, om succesvol ondernemer te zijn,je je goed moet voorbereiden met een business plan. Met een goede reflectie op jezelf als ondernemer, een analyse van alle problemen die nog zullen komen, een heel duidelijke marketingstrategie, en bovenal een degelijke financiële verantwoording. Maar de meeste succesvolle ondernemers nemen veel beslissingen vanuit instinct. Succes lijkt meer het gevolg van goed reageren op de onverwachte dingen die gebeuren, dan een perfecte voorbereiding die alle toevalligheden moet uitsluiten. Succes hangt af hoe ze omgaan met de concrete financiële vragen die ze tegenkomen en niet van wat ze voren hadden bedacht op verzonnen omzetten en verzonnen kosten.

De vakkennis die wij onze studenten leren is over 4 jaar voor het grootste gedeelte achterhaald. Als het goed is de vaardigheden die we ze hebben meegegeven niet. Maar welke vaardigheden leren we ze dan. Iedere methode laat de student reflecteren over zijn of haar ondernemersvaardigheden.Maar hoe kunnen ze reflecteren als ze nog nooit echt iets ondernomen hebben. Of zelfs maar hebben gemerkt welke consequenties er zijn als je niet doet wat je belooft.

 Kijkt u nog eens terug naar het dossier ondernemende vaardigheden. Waar ziet u in kennis en vaardigheden IETS terug dat gaat over werkproces 3. Neemt initiatieven in of voor zijn werk.

 Geachte lezers, onze studenten hebben fantastische ideeën. En we kunnen ze best leren reflecteren. Maar het zijn pubers. Ze doen liever niets, en hebben ook geen frontale hersenkwab die ze vertelt dat er niets gebeurt als je niets doet. Maar we kunnen ze wel conditioneren in die richting. En ze daarmee verder helpen. Beloon gewenst gedrag en bestraf ongewenst gedrag, zo simpel is het.

Het keuzedeel ondernemend gedrag zou zich juist daar op moeten richten. In het MBO college Zuid-Oost ontwikkelde ik met Roland Groen een lesonderdeel Ondernemen DOEN. In 3 klokuren krijgen de studentenopdrachten die af moeten zijn in een bepaalde tijd. Soms in samenwerking, soms alleen, maar altijd binnen een bepaalde tijd. En als ze niet leveren wat is gevraagd, dan moeten ze de volledige 3 uur inhalen. Maar als ze alles in een half uur af hebben en daarna gaan chillen is er niets aan de hand. Immers een opdrachtgever is niet geïnteresseerd HOE iets geproduceerd wordt, ALS het maar wordt geproduceerd en in de juiste kwaliteit.

 Een goed initiatief vonden wij; Maar dan komt de schoolorganisatie.

  • Binnen het systeem moet op de minuut aangegeven worden hoeveel een student te laat is. Je mag ze niet 3 uur lang les ontzeggen als ze te laat op de startbespreking zijn. (Vertel dat eens op een stagebedrijf)
  • En binnen ons systeem is het heel belangrijk datje studenten genoeg contacturen geeft. Dus dan moet je ze maar vervangende opdrachten geven als ze eerder klaar zijn. Met andere woorden, studenten die goed produceren moet je bestraffen met extra werk.
  • Onze studenten mogen niet te negatief worden behandeld. Ze kunnen nog niet leveren wat wij vragen, dus moeten we ze positief benaderen.

Maar zo benaderen we onze studenten niet positief. We nemen ze niet serieus. We stimuleren juist voortdurend het pubergedrag. We leren onze jeugd niet wat er gebeurt in het echte leven. Daarom zijnde stages ook zo confronterend. Want daar worden ze dan ineens wel echt aangepakt.

Het keuzedeel Ondernemend gedrag zou over GEDRAG moeten gaan. Laat ze dingen ondernemen en onderuitgaan. Evalueer achteraf wat ze hebben meegemaakt. Maar evalueer OOK wat er goed is gegaan. Laat ze trots zijn iedere keer als ze ruim op tijd alles af hebben, of iets echt moois hebben gemaakt. Moet je ze dan zien glimmen. Dan leren ze pas echt. Maar pas als ze echt wat gedaan hebben, kunnen we evalueren en reflecteren. En als je dat zo inricht, en je laat onze studenten ervaren wat ondernemend gedrag is, dan kunnen ze achteraf dat beetje theorie nog wel tot zich nemen, als er een examen met worden gemaakt. Een schriftelijk examen natuurlijk. Over ondernemend GEDRAG. Dat kan natuurlijk niet, maar als we gedrag als uitgangspunt nemen “dan kunnen we geen objectieve examenorganisatie garanderen”. Maar dat is een onderwerp voor een volgende column.

[1] https://kwalificaties.s-bb.nl/Details/Index/3580?type=Dossier&returnUrl=%2F%3FResultaatType%3DKeuzedeel%26AardKeuzedeel%3D%26SBU%3D%26Niveau%3D%26Wettelijkeberoepsvereisten%3D%26Cohort%3D%26Schooljaar%3D%26Certificaat%3D%26Trefwoorden%3Dondernemend%2Bgedrag